กระจร ๑ หมายถึง (กลอน) น. ต้นสลิด เช่น กระทุ่มกระจรแล้ คชน้าวกาหลง.(พงศ. เหนือ). (แผลงมาจาก ขจร).
(กลอน) ก. ฟุ้งไป เช่น ให้กระจรกิจจาในนุสนธิ์. (พาลีสอนน้อง).(แผลงมาจาก ขจร).
น. ชื่อนกขนาดเล็กในวงศ์ Passeridae ตัวลาย มี ๔ ชนิดชนิดที่มีชุกชุมอาศัยตามชายคาบ้านเรือน เรียก กระจอกบ้าน(Passer montanus) อีก ๓ ชนิด คือ กระจอกตาล (P. flaveolus)กระจอกป่าท้องเหลือง (P. rutilans) และกระจอกใหญ่(P. domesticus).
(โบ) น. เล็บ เช่น กระจอกสอกายใหญ่หน้าเล็กลาน หล็อนแฮ.(ตําราช้างคําโคลง). (ข. กฺรจก ว่า เล็บ).
ว. เขยก (ใช้แก่ขา). (ข. ขฺจก ว่า ขาพิการ); (ปาก) ไม่สำคัญ, เล็กน้อย,เช่น เรื่องกระจอก, .ต่ำต้อย เช่น คนกระจอก.
ว. ยากจนเข็ญใจ.
น. ลักษณะแมวอย่างหนึ่ง สีตัวดําทั้งหมด มีขนสีเทาล้อมรอบปาก ตาสีเหลือง เรียกว่า แมวกระจอก. (โชค-โบราณ).
น. ชื่อนกขนาดเล็กชนิด Padda oryzivora ในวงศ์ Estrildidaeมีถิ่นกําเนิดในเกาะชวาและเกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซียเคยนํามาเลี้ยงใช้เสี่ยงทาย จึงเรียกว่า นกหมอดู.